Buduće vreme se gradi tako što se na koren glagola dodaju nastavci acak, ecek i na njih se zalepe lični sufiksi.
glagol + acak, ecek + lični sufiksi
Vokalna harmonija
a ı o u e i ö ü
acak ecek
Kada se koren glagola završava suglasnikom
Kada lični sufiks počinje samoglasnikom, slovo k u acak ecek se pretvara u ğ.
k → ğ
gelmek - doći
gel-eceğ-im
Ben geleceğim Doći ću
Sen geleceksin Doći ćeš
O gelecek Doći će
Biz geleceğiz Doći ćemo
Siz geleceksiniz Doći ćete
Onlar gelecekler Doći će
gitmek - ići, otići
t → d (ako je iza t samoglasnik, t prelazi u d)
gid-eceğ-im
Ben gideceğim Otići ću
Sen gideceksin Otići ćeš
O gidecek Otići će
Biz gideceğiz Otići ćemo
Siz gideceksiniz Otići ćete
Onlar gidecekler Otići će
U govornom jeziku se kaže: Ben gidicem, Biz gidicez.
Kada se koren glagola završava samoglasnikom
Dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga pa se ubacuje slovo y između.
aramak - tražiti
ara-y-acağ-ım
Ben arayacağım Ja ću tražiti
Sen arayacaksın Ti ćeš tražiti
O arayacak On će tražiti
Biz arayacağız Mi ćemo tražiti
Siz arayacaksınız Vi ćete tražiti
Onlar arayacaklar Oni će tražiti
Negacija
glagol + ma me + acak, ecek + lični sufiksi
a ı o u e i ö ü
ma me
Pošto su sufiksi za negaciju ma me, uvek se ispred acak, ecek ubacuje slovo y.
gelmek - doći
gel-me-y-eceğ-im
Ben gelmeyeceğim Ja neću doći
Sen gelmeyeceksin Ti nećeš doći
O gelmeyecek On neće doći
Biz gelmeyeceğiz Mi nećemo doći
Siz gelmeyeceksiniz Vi nećete doći
Onlar gelmeyecekler Oni neće doći
Upitni oblik
glagol + acak, ecek ...... mı mi + lični sufiksi
gelmek - doći
Ben gelecek miyim? Da li ću doći?
Sen gelecek misin? Da li ćeš doći?
O gelecek mi? Da li će doći?
Biz gelecek miyiz? Da li ćemo doći?
Siz gelecek misiniz? Da li ćete doći?
Onlar gelecekler mi? Da li će doći?
olmak - biti
ol-acağ-ım ol-ma-y-acağ-ım ol-acak....mı-y-ım
Mutlu olacağım. Mutlu olmayacağım. Mutlu olacak mıyım?
Biću srećan. Neću biti srećan. Da li ću biti srećan?
Tuesday, July 9, 2019
Prošlo vreme - Geçmİş zaman-di
eng: Past simple tense
geçmek-proći
I prošlo vreme se gradi dodavanjem nastavaka na koren glagola.
Nastavci za prošlo vreme su: dı di du dü. Na njih se lepe lični sufiksi.
Lični sufiksi za prošlo vreme nisu isti kao lični sufiksi iz lekcije Lične zamenice.
Da pojednostavim stvari, postaviću tabelu gde su sufiksi za prošlo vreme spojeni sa ličnim sufiksima. Treće lice jednine ima samo sufiks za prošlo vreme.
aı ei ou öü - poslednji samoglasnik u korenu glagola na koji dodajemo sufikse
anlamak - razumeti
anla-dı-m
Ben anladım Razumeo sam
Sen anladın Razumeo si
O anladı Razumeo je
Biz anladık Razumeli smo
Siz anladınız Razumeli ste
Onlar anladılar Razumeli su
sevmek - voleti
sev-di-m
Ben sevdim Voleo sam
Sen sevdin Voleo si
O sevdi Voleo je
Biz sevdik Voleli smo
Siz sevdiniz Voleli ste
Onlar sevdiler Voleli su
Kada su poslednja slova u korenu glagola f p ş ç k h s t, nastavci su: tı ti tu tü.
koşmak - trčati
koş-tu-m
Ben koştum Trčao sam
Sen koştun Trčao si
O koştu Trčao je
Biz koştuk Trčali smo
Siz koştunuz Trčali ste
Onlar koştular Trčali su
Negacija
glagol + ma me + dı di + lični sufiksi
Nastavci za negaciju su ma me. Po vokalnoj harmoniji iza ma me slede nastavci za prošlo vreme dı di. Znači, u negaciji nemamo nastavke du dü.
Vokalna harmonija
a ı o u e i ö ü - poslednji samoglasnik u korenu glagola
ma me
anlamak- razumeti
anla-ma-dı-m
Ben anlamadım Nisam razumeo
Sen anlamadın Nisi razumeo
O anlamadı Nije razumeo
Biz anlamadık Nismo razumeli
Siz anlamadınız Niste razumeli
Onlar anlamadılar Nisu razumeli
sevmek -voleti
sev-me-di-m
Sevmedim Nisam voleo
Sevmedin Nisi voleo
Sevmedi Nije voleo
Sevmedik Nismo voleli
Sevmediniz Niste voleli
Sevmediler Nisu voleli
Nema potrebe da se koriste ben,sen... zato što se po nastavku vidi o kojem licu se radi,
sevdim, sevmedim, zbog slova m na kraju jasno je da je u pitanju prvo lice jednine.
Isto je i u srpskom, ne moramo da kažemo: Ja nisam voleo, dovoljno je reći: Nisam voleo.
Upitni oblik
Gradi se veoma jednostavno.
Posle pozitivnog oblika dodaju se reči: mı mi mu mü (da li)
Ben anladım mı? Da li sam razumeo?
Ben sevdim mi? Da li sam voleo?
Ben koştum mu? Da li sam trčao?
Lični sufiksi za prošlo vreme
Ben - m
Sen -n
O - /
Biz - k
Siz - nız niz nuz nüz
Onlar - lar ler
geçmek-proći
I prošlo vreme se gradi dodavanjem nastavaka na koren glagola.
Nastavci za prošlo vreme su: dı di du dü. Na njih se lepe lični sufiksi.
Lični sufiksi za prošlo vreme nisu isti kao lični sufiksi iz lekcije Lične zamenice.
Da pojednostavim stvari, postaviću tabelu gde su sufiksi za prošlo vreme spojeni sa ličnim sufiksima. Treće lice jednine ima samo sufiks za prošlo vreme.
aı ei ou öü - poslednji samoglasnik u korenu glagola na koji dodajemo sufikse
anlamak - razumeti
anla-dı-m
Ben anladım Razumeo sam
Sen anladın Razumeo si
O anladı Razumeo je
Biz anladık Razumeli smo
Siz anladınız Razumeli ste
Onlar anladılar Razumeli su
sevmek - voleti
sev-di-m
Ben sevdim Voleo sam
Sen sevdin Voleo si
O sevdi Voleo je
Biz sevdik Voleli smo
Siz sevdiniz Voleli ste
Onlar sevdiler Voleli su
Kada su poslednja slova u korenu glagola f p ş ç k h s t, nastavci su: tı ti tu tü.
koşmak - trčati
koş-tu-m
Ben koştum Trčao sam
Sen koştun Trčao si
O koştu Trčao je
Biz koştuk Trčali smo
Siz koştunuz Trčali ste
Onlar koştular Trčali su
Negacija
glagol + ma me + dı di + lični sufiksi
Nastavci za negaciju su ma me. Po vokalnoj harmoniji iza ma me slede nastavci za prošlo vreme dı di. Znači, u negaciji nemamo nastavke du dü.
Vokalna harmonija
a ı o u e i ö ü - poslednji samoglasnik u korenu glagola
ma me
anlamak- razumeti
anla-ma-dı-m
Ben anlamadım Nisam razumeo
Sen anlamadın Nisi razumeo
O anlamadı Nije razumeo
Biz anlamadık Nismo razumeli
Siz anlamadınız Niste razumeli
Onlar anlamadılar Nisu razumeli
sevmek -voleti
sev-me-di-m
Sevmedim Nisam voleo
Sevmedin Nisi voleo
Sevmedi Nije voleo
Sevmedik Nismo voleli
Sevmediniz Niste voleli
Sevmediler Nisu voleli
Nema potrebe da se koriste ben,sen... zato što se po nastavku vidi o kojem licu se radi,
sevdim, sevmedim, zbog slova m na kraju jasno je da je u pitanju prvo lice jednine.
Isto je i u srpskom, ne moramo da kažemo: Ja nisam voleo, dovoljno je reći: Nisam voleo.
Upitni oblik
Gradi se veoma jednostavno.
Posle pozitivnog oblika dodaju se reči: mı mi mu mü (da li)
Ben anladım mı? Da li sam razumeo?
Ben sevdim mi? Da li sam voleo?
Ben koştum mu? Da li sam trčao?
Lični sufiksi za prošlo vreme
Ben - m
Sen -n
O - /
Biz - k
Siz - nız niz nuz nüz
Onlar - lar ler
Saturday, July 6, 2019
Sadašnje vreme - Şimdiki zaman
şimdi - sada eng: Present continuous tense
zaman - vreme
Zaman se ne odnosi na vreme, u smislu vremenske prognoze. Mi kažemo: lepo je vreme, ružno je vreme. U turskom se za takvo značenje koristi reč hava.
Şimdiki zaman se gradi tako što se na koren glagola dodaju sufiksi: yor, ıyor, iyor, uyor, üyor.
Na ove sufikse se zalepe lični sufiksi.
Lični sufiksi su uvek iz treće kolone (ou), zato što u sufiksu yor imamo samoglasnik o.
Koren glagola dobijemo kada od glagola odbijemo nastavke mak/mek.
U sadašnjem vremenu razlikujemo dva slučaja: kada se koren glagola završava suglasnikom i kada se završava samoglasnikom.
U oba slučaja mora se voditi računa o vokalnoj harmoniji prilikom dodavanja sufiksa.
Vokalna harmonija - pravilo
aı ei ou öü ← poslednji samoglasnik u korenu glagola na koji dodajemo sufikse
ıyor iyor uyor üyor
1. Koren glagola se završava suglasnikom
glagol + ıyor iyor uyor üyor + lični sufiksi (um,sun,/,uz,sunuz,lar)
sevmek - voleti
sev - iyor -um
Ben seviyorum Ja volim
Sen seviyorsun Ti volis
O seviyor On,ona,ono voli
Biz seviyoruz Mi volimo
Siz seviyorsunuz Vi volite
Onlar seviyorlar Oni,one,ona vole
Seni seviyorum.
Volim te.
2. Koren glagola se završava samoglasnikom
glagol + yor + lični sufiksi (um,sun,/,uz,sunuz,lar)
yürümek - hodati
yürü - yor -um
Ben yürüyorum Ja hodam
Sen yürüyorsun Ti hodaš
O yürüyor On hoda
Biz yürüyoruz Mi hodamo
Siz yürüyorsunuz Vi hodate
Onlar yürüyorlar Oni hodaju
2* Koren glagola se završava samoglasnicima a/e
slova a/e se izbace iz korena pa nam ostaje koren koji se završava suglasnikom (kao u prvom slučaju). Posle korena dodajemo sufikse u skladu sa vokalnom harmonijom.
Ovo se dešava zato što slova a/e ne mogu biti ispred slova y.
anlamak - razumeti
anl - ıyor - um (ne može da se kaže anla-yor-um)
Ben anlıyorum Ja razumem
Sen anlıyorsun Ti razumeš
O anlıyor On razume
Biz anlıyoruz Mi razumemo
Siz anlıyorsunuz Vi razumete
Onlar anlıyorlar Oni razumeju
Negacija
glagol + mı,mi,mu,mü + yor + lični sufiksi
aı ei ou öü
mı mi mu mü
sevmek - voleti
sev-mi-yor-um
Ben sevmiyorum Ja ne volim
Sen sevmiyorsun Ti ne voliš
O sevmiyor On ne voli
Biz sevmiyoruz Mi ne volimo
Siz sevmiyorsunuz Vi ne volite
Onlar sevmiyorlar Oni ne vole
Ben yürü-mü-yor-um Ja ne hodam
Ben anla-mı-yor-um Ja ne razumem
(anla, u negaciji ostaje slovo a zato što posle glagola dolazi sufiks koji počinje slovom m)
Upitni oblik
glagol + ıyor iyor uyor üyor .......... mu + lični sufiksi (uvek je mu zbog o u yor)
sevmek - voleti
sev -iyor....mu-y-um
Ben seviyor muyum? Da li ja volim?
Sen seviyor musun? Da li ti voliš?
O seviyor mu? Da li on voli?
Biz seviyor muyuz? Da li mi volimo?
Siz seviyor musunuz? Da li vi volite?
Onlar seviyorlar mı? Da li oni vole? (izuzetak: lični sufiks lar ostaje uz glagol)
Ben, biz- ubacuje se slovo y zato što dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga.
Ne može da se kaže: Ben seviyor muum?
Sen anlıyor musun?
Da li razumeš?
bilmek - znati
Türkçe biliyor musun? Evet, biliyorum. Hayır, bilmiyorum.
Da li znaš turski? Da, znam. Ne, ne znam.
Ako pitanje ne počinje sa da li već sa šta.
Ne yapıyorsun?
Šta radiš?
Kitap okuyorum.
Čitam knjigu.
yapmak - raditi nešto, praviti nešto
okumak - čitati
Kada u rečenici postoje dva glagola, prvi je u infinitivu a drugi u određenom obliku (vreme, lice).
Ben öğrenmek istiyorum.
Ja učiti želim
öğrenmek - učiti
istemek - želeti
zaman - vreme
Zaman se ne odnosi na vreme, u smislu vremenske prognoze. Mi kažemo: lepo je vreme, ružno je vreme. U turskom se za takvo značenje koristi reč hava.
Şimdiki zaman se gradi tako što se na koren glagola dodaju sufiksi: yor, ıyor, iyor, uyor, üyor.
Na ove sufikse se zalepe lični sufiksi.
Lični sufiksi su uvek iz treće kolone (ou), zato što u sufiksu yor imamo samoglasnik o.
Koren glagola dobijemo kada od glagola odbijemo nastavke mak/mek.
U sadašnjem vremenu razlikujemo dva slučaja: kada se koren glagola završava suglasnikom i kada se završava samoglasnikom.
U oba slučaja mora se voditi računa o vokalnoj harmoniji prilikom dodavanja sufiksa.
Vokalna harmonija - pravilo
aı ei ou öü ← poslednji samoglasnik u korenu glagola na koji dodajemo sufikse
ıyor iyor uyor üyor
1. Koren glagola se završava suglasnikom
glagol + ıyor iyor uyor üyor + lični sufiksi (um,sun,/,uz,sunuz,lar)
sevmek - voleti
sev - iyor -um
Ben seviyorum Ja volim
Sen seviyorsun Ti volis
O seviyor On,ona,ono voli
Biz seviyoruz Mi volimo
Siz seviyorsunuz Vi volite
Onlar seviyorlar Oni,one,ona vole
Seni seviyorum.
Volim te.
2. Koren glagola se završava samoglasnikom
glagol + yor + lični sufiksi (um,sun,/,uz,sunuz,lar)
yürümek - hodati
yürü - yor -um
Ben yürüyorum Ja hodam
Sen yürüyorsun Ti hodaš
O yürüyor On hoda
Biz yürüyoruz Mi hodamo
Siz yürüyorsunuz Vi hodate
Onlar yürüyorlar Oni hodaju
2* Koren glagola se završava samoglasnicima a/e
slova a/e se izbace iz korena pa nam ostaje koren koji se završava suglasnikom (kao u prvom slučaju). Posle korena dodajemo sufikse u skladu sa vokalnom harmonijom.
Ovo se dešava zato što slova a/e ne mogu biti ispred slova y.
anlamak - razumeti
anl - ıyor - um (ne može da se kaže anla-yor-um)
Ben anlıyorum Ja razumem
Sen anlıyorsun Ti razumeš
O anlıyor On razume
Biz anlıyoruz Mi razumemo
Siz anlıyorsunuz Vi razumete
Onlar anlıyorlar Oni razumeju
Negacija
glagol + mı,mi,mu,mü + yor + lični sufiksi
aı ei ou öü
mı mi mu mü
sevmek - voleti
sev-mi-yor-um
Ben sevmiyorum Ja ne volim
Sen sevmiyorsun Ti ne voliš
O sevmiyor On ne voli
Biz sevmiyoruz Mi ne volimo
Siz sevmiyorsunuz Vi ne volite
Onlar sevmiyorlar Oni ne vole
Ben yürü-mü-yor-um Ja ne hodam
Ben anla-mı-yor-um Ja ne razumem
(anla, u negaciji ostaje slovo a zato što posle glagola dolazi sufiks koji počinje slovom m)
Upitni oblik
glagol + ıyor iyor uyor üyor .......... mu + lični sufiksi (uvek je mu zbog o u yor)
sevmek - voleti
sev -iyor....mu-y-um
Ben seviyor muyum? Da li ja volim?
Sen seviyor musun? Da li ti voliš?
O seviyor mu? Da li on voli?
Biz seviyor muyuz? Da li mi volimo?
Siz seviyor musunuz? Da li vi volite?
Onlar seviyorlar mı? Da li oni vole? (izuzetak: lični sufiks lar ostaje uz glagol)
Ben, biz- ubacuje se slovo y zato što dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga.
Ne može da se kaže: Ben seviyor muum?
Sen anlıyor musun?
Da li razumeš?
bilmek - znati
Türkçe biliyor musun? Evet, biliyorum. Hayır, bilmiyorum.
Da li znaš turski? Da, znam. Ne, ne znam.
Ako pitanje ne počinje sa da li već sa šta.
Ne yapıyorsun?
Šta radiš?
Kitap okuyorum.
Čitam knjigu.
yapmak - raditi nešto, praviti nešto
okumak - čitati
Kada u rečenici postoje dva glagola, prvi je u infinitivu a drugi u određenom obliku (vreme, lice).
Ben öğrenmek istiyorum.
Ja učiti želim
öğrenmek - učiti
istemek - želeti
Thursday, July 4, 2019
Glagoli
fiiller - glagoli
fiil - glagol
U turskom jeziku glagoli se završavaju sa mak i mek.
Deo ispred mak i mek je koren glagola. Na koren se dodaju različiti sufiksi.
Vokalna harmonıja
a ı o u e i ö ü ← poslednji samoglasnik u korenu glagola
mak mek
Sa leve strane su glagoli koji se završavaju sa mak, sa desne glagoli koji se završavaju sa mek, napısala sam primere za svaki samoglasnik (crveno obojeno).
anlamak - razumeti gelmek - doći
sanmak - misliti istemek - želeti
yaşamak - živeti öğrenmek - učiti
yazmak - pisati sevmek - voleti
acıkmak - biti gladan bilmek - znati
çalışmak - raditi bitirmek - završiti
çıkmak - izlaziti, izaći gitmek - odlaziti, otići
koşmak - trčati dönmek - vratiti se
olmak - biti görmek - videti
sormak - pitati ölmek - umreti
okumak -čitati düşünmek - misliti
susmak - ćutati yürümek - hodati
Pomoćni glagoli
olmak - biti
Glagol biti ne stoji sam, on se kombinuje sa drugim rečima: biti srećan, biti nervozan, biti bolestan.
mutlu olmak - biti srećan
mutluyum - srećan sam
mutlu oldum - bio sam srećan
mutlu olacağım - biću srećan
sinirli olmak - biti nervozan
hasta olmak - biti bolestan
etmek - uraditi, napraviti
Etmek se kombinuje sa drugim rečima, ili je spojen, ili je odvojen.
kaybetmek - izgubiti
teşekkür etmek - zahvaliti se
yardım etmek - pomagati
müsaade etmek - dozvoliti
devam etmek -nastaviti
söylemek - govoriti
Ovaj glagol u sledećem primeru ima funkciju pomoćnog glagola:
yalan söylemek - lagati (govoriti laži)
Mi kažemo: Ne laži!
U turskom: Yalan söyleme! (Ne govori laži!)
yapmak - raditi
yapmak- raditi, ne koristi se u smislu: ja radim od 8-16h. Tada se koristi glagol çalışmak.
Situacija: na poslu ste, drug vas zove na mobilni i pita: Šta radiš? Vi odgovarate: Radim.
Ne yapıyorsun?
Çalışıyorum.
Yapmak je takođe nekada pomoćni glagol:
yemek yapmak - spremati jelo
Situacija, kući ste, u kuhinji, neko vas zove i pita: Šta radiš? Spremam jelo.
Ne yapıyorsun?
Yemek yapıyorum.
Izvinjavati se
affetmek, kusura bakmak, özür dilemek
affedersin, kusura bakma, özür dilerim - izvini, oprosti
affedersiniz, kusura bakmayın, özür dilerim - izvinite, oprostite
eng: excuse me, I beg your pardon, I am sorry
Pomoćni glagol - Yardımcı fiil eng: auxiliary verb
fiil - glagol
U turskom jeziku glagoli se završavaju sa mak i mek.
Deo ispred mak i mek je koren glagola. Na koren se dodaju različiti sufiksi.
Vokalna harmonıja
a ı o u e i ö ü ← poslednji samoglasnik u korenu glagola
mak mek
Sa leve strane su glagoli koji se završavaju sa mak, sa desne glagoli koji se završavaju sa mek, napısala sam primere za svaki samoglasnik (crveno obojeno).
anlamak - razumeti gelmek - doći
sanmak - misliti istemek - želeti
yaşamak - živeti öğrenmek - učiti
yazmak - pisati sevmek - voleti
acıkmak - biti gladan bilmek - znati
çalışmak - raditi bitirmek - završiti
çıkmak - izlaziti, izaći gitmek - odlaziti, otići
koşmak - trčati dönmek - vratiti se
olmak - biti görmek - videti
sormak - pitati ölmek - umreti
okumak -čitati düşünmek - misliti
susmak - ćutati yürümek - hodati
Pomoćni glagoli
olmak - biti
Glagol biti ne stoji sam, on se kombinuje sa drugim rečima: biti srećan, biti nervozan, biti bolestan.
mutlu olmak - biti srećan
mutluyum - srećan sam
mutlu oldum - bio sam srećan
mutlu olacağım - biću srećan
sinirli olmak - biti nervozan
hasta olmak - biti bolestan
etmek - uraditi, napraviti
Etmek se kombinuje sa drugim rečima, ili je spojen, ili je odvojen.
kaybetmek - izgubiti
teşekkür etmek - zahvaliti se
yardım etmek - pomagati
müsaade etmek - dozvoliti
devam etmek -nastaviti
söylemek - govoriti
Ovaj glagol u sledećem primeru ima funkciju pomoćnog glagola:
yalan söylemek - lagati (govoriti laži)
Mi kažemo: Ne laži!
U turskom: Yalan söyleme! (Ne govori laži!)
yapmak - raditi
yapmak- raditi, ne koristi se u smislu: ja radim od 8-16h. Tada se koristi glagol çalışmak.
Situacija: na poslu ste, drug vas zove na mobilni i pita: Šta radiš? Vi odgovarate: Radim.
Ne yapıyorsun?
Çalışıyorum.
Yapmak je takođe nekada pomoćni glagol:
yemek yapmak - spremati jelo
Situacija, kući ste, u kuhinji, neko vas zove i pita: Šta radiš? Spremam jelo.
Ne yapıyorsun?
Yemek yapıyorum.
Izvinjavati se
affetmek, kusura bakmak, özür dilemek
affedersin, kusura bakma, özür dilerim - izvini, oprosti
affedersiniz, kusura bakmayın, özür dilerim - izvinite, oprostite
eng: excuse me, I beg your pardon, I am sorry
Pomoćni glagol - Yardımcı fiil eng: auxiliary verb
Padeži
U turskom jeziku postoji 5 padeža i ne zovu se kao naši padeži (na kraju lekcije sam napisala nazive turskih padeža). Osim ovih pet, ima još slučajeva kada se na imenicu dodaju nastavci.
Da bi bilo jednostavnije za razumevanje, padeže ću objasniti koristeći našu podelu.
Padeži u srpskom jeziku su: nominativ, genitiv, dativ, akuzativ, lokativ, vokativ, instrumental.
Ovoj listi ćemo dodati jedan turski padež - ablativ.
Iza imena osoba, gradova i država stavlja se apostrof pre sufiksa.
1. Nominativ Ne? Kim?
Imenica u nominativu nema sufikse. Pitanja: šta, ko.
Bu ne? Šta je ovo?
Bu bir ev. Ovo je jedna kuća.
Bu kim? Ko je ovo?
Bu bir doktor. Ovo je jedan doktor.
U srpskom jeziku ne naglašavamo da je to jedna kuća, jedan doktor, ali, u turskom se menja značenje ako se izbaci reč bir.
Bu ev - Ova kuća.
Bu doktor - Ovaj doktor.
2. Genitiv Kimin?
Padež koji označava pripadnost. Pitanja: od koga, od čega, čiji...
aı ei ou öü ← poslednji samoglasnik u reči na koju se dodaje sufiks
ın in un ün - reč se završava suglasnikom
nın nin nun nün - reč se završava samoglasnikom
Hasan'ın evi. Hasanova kuća.
Ayşe'nin evi. Ajšina kuća.
ev - kuća
evi - njegova, njena kuća (i-prisvojni sufiks)
Mahir kim? Mahir Feride'nin kocası. Feride kim? Feride Mahir'in karısı.
Ko je Mahir? Mahir je Feridin muž. Ko je Feride? Feride je Mahirova žena.
koca - muž, suprug
karı - žena, supruga
Umesto koca i karı može da se kaže eş (supružnik)
Mahir'in eşi, Feride'nin eşi
3. Dativ Kime? Nereye?
Označava kretanje ka nečemu, nekome. Pitanja: kome, ka kome, ka čemu, gde ideš...
a ı o u e i ö ü ← poslednji samoglasnik u reči na koju se dodaje sufiks
a e
İstanbul
Yarın İstanbul'a gidiyorum. Sutra idem u Istanbul.
ev
Hasan eve gidiyor. Hasan ide kući.
Türkiye
Türkiye'ye gidiyorum. Idem u Tursku.
Kada se reč završava samoglasnikom, pre sufiksa za dativ se ubacuje slovo y (dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga).
gitmek-ići, ne može da se kaže gitiyor, gitiyorum.
na, ne, kada se prisvojni sufiks završava samoglasnikom pre sufiksa za dativ se ubaci slovo n.
ev-im-e ka mojoj kući
ev-in-e ka tvojoj kući
ev-i-ne ka njegovoj kući (prisvojni sufiks se završava samogasnikom)
ev-imiz-e ka našoj kući
ev-iniz-e ka vašoj kući
ev-leri-ne ka njihovoj kući (prisvojni sufiks se završava samogasnikom)
4. Akuzativ Kimi? Ne? Neyi?
Pitanja: koga, šta
kimi: za ljude i životinje
ne, neyi: za stvari i objekte
aı ei ou öü ← poslednji samoglasnik u reči na koju se dodaje sufiks
ı i u ü
ev
görmek - videti
Ne gördün? Šta si video?
Evi gördüm. Video sam kuću. (neku određenu kuću, zato ima sufiks za akuzativ)
I saw the house
Ne gördün? Šta si video?
Bir ev gördüm. Video sam kuću. (neku, bilo koju, zato nema sufiks za akuzativ)
I saw a house
Kimi gördün? Koga si videla?
Mahir'i gördüm. Videla sam Mahira.
Kada sufiks za padež dodajemo iza prisvojnih sufiksa koji se završavaju samoglasnikom (treće lice jednine i množine) pre sufiksa za padež ubacuje se slovo n.
Evini gördüm. Video sam njegovu kuću.
ev-i-ni
5. Lokativ Nere? Nerede? Kimde?
Padež za lokaciju, gde se neko, nešto nalazi. Pitanja: gde, gde je, kod koga, u čemu, na čemu...
a ı o u e i ö ü ← poslednji samoglasnik u reči na koju se dodaje sufiks
da de
okul - škola
Hasan okulda. Hasan je u školi.
Baba nerede? Gde je otac?
Baba evde. Otac je u kući.
ta te - kada se reč završava slovima f p ş ç k h s t. (Fe PaŞa ÇoK HaSTa)
Sınıfta oturuyorum. Sedim u učionici.
sınıf - učionica
nda nde, ako postoje dve imenice onda se drugoj imenici dodaje nastavak nda/nde.
Dil kursunda. Na kursu jezika.
Çocuk parkında. U dečjem parku.
6. Vokativ
Dozivanje, pozivanje, uzvik. U turskom se ne dodaju nastavci na ime.
Kada nekoga zovemo, kažemo:
Hasan gel. Hasane dođi.
Milan gel. Milane dođi.
7. Instrumental Kimle?
Pitanja: s kim, s čim...
a ı o u e i ö ü ← poslednji samoglasnik u reči na koju se dodaje sufiks
la le
Hasan Tarkanla konuşuyor. Hasan razgovara sa Tarkanom.
Hasan Ayşe'yle konuşuyor. Hasan razgovara sa Ajše.
Ayşe, završava se samoglasnikom pa se ubacuje y ispred sufiksa.
Umesto sufiksa la le može da se upotrebi reč ile - sa.
Hasan ile Ayşe tv seyrediyor. Hasan gleda tv sa Ajše.
8. Ablativ Kimden? Nereden? (u govornom jeziku nerden)
Pitanja: od koga, odakle, od kada.... iz čega, kroz šta...
a ı o u e i ö ü ← poslednji samoglasnik u reči na koju se dodaje sufiks
dan den
Okuldan çıktım. Izašao sam iz škole. (çıkmak - izaći)
Hasan evden çıktı. Hasan je izašao iz kuće.
Ayşe Türkiye'den geliyor. Ajše dolazi iz Turske. (gelmek - doći)
Tren tünelden geçiyor. Voz prolazi kroz tunel. (geçmek - prolaziti)
tan ten - kada se reč završava slovima f p ş ç k h s t.
Sınıftan çıktım.
Izašao sam iz učionice. (sınıf - učionica)
ndan nden, dodaju se iza prisvojnih sufiksa koji se završavaju samoglasnikom (treće lice jednine i množine).
evinden - iz njegove kuće
ev-i-nden
beri
dan, den, tan, ten + beri = od
Sabahtan beri yağmur yağıyor. Od jutros pada kiša.
Lične zamenice se menjaju po padežima.
instrumental - iako nije gramatički ispravno u govoru se može čuti: benle, senle, onla, bizle, sizle.
ben benim bana beni bende benimle benden
ja moj meni mene kod mene sa mnom od mene
bende, ben de
Ne treba ih mešati, kada se piše odvojeno značenje je drugačije. ben de: i ja, takođe
Telefon nerede? Gde je telefon.
Bende. Kod mene.
Mutluyum. Srećan sam.
Ben de. I ja.
Seni seviyorum. Volim te.
Senden nefret ediyorum. Mrzim te.
Ako je volim te - seni seviyorum, za očekivati je da je mrzim te - seni nefret ediyorum.
Ali, nije tako. U turskom se u ovom slučaju koristi ablativ. Ne može da se kaže: seni nefret ediyorum.
Pazartesi'den nefret ediyorum. Mrzim ponedeljak.
İsmin halleri - padeži
isim - imenica
hal - stanje
nom: Yalın hali ev (eksiz-bez sufiksa, ek-sufiks)
dat: Yönelme hali eve
aku: Belirtme hali evi
lok: Bulunma hali evde
abl: Ayrılma/çıkış hali evden
Padeži genitiv i instrumental se u turskom jeziku ne smatraju padežima.
Da bi bilo jednostavnije za razumevanje, padeže ću objasniti koristeći našu podelu.
Padeži u srpskom jeziku su: nominativ, genitiv, dativ, akuzativ, lokativ, vokativ, instrumental.
Ovoj listi ćemo dodati jedan turski padež - ablativ.
Iza imena osoba, gradova i država stavlja se apostrof pre sufiksa.
1. Nominativ Ne? Kim?
Imenica u nominativu nema sufikse. Pitanja: šta, ko.
Bu ne? Šta je ovo?
Bu bir ev. Ovo je jedna kuća.
Bu kim? Ko je ovo?
Bu bir doktor. Ovo je jedan doktor.
U srpskom jeziku ne naglašavamo da je to jedna kuća, jedan doktor, ali, u turskom se menja značenje ako se izbaci reč bir.
Bu ev - Ova kuća.
Bu doktor - Ovaj doktor.
2. Genitiv Kimin?
Padež koji označava pripadnost. Pitanja: od koga, od čega, čiji...
aı ei ou öü ← poslednji samoglasnik u reči na koju se dodaje sufiks
ın in un ün - reč se završava suglasnikom
nın nin nun nün - reč se završava samoglasnikom
Hasan'ın evi. Hasanova kuća.
Ayşe'nin evi. Ajšina kuća.
ev - kuća
evi - njegova, njena kuća (i-prisvojni sufiks)
Mahir kim? Mahir Feride'nin kocası. Feride kim? Feride Mahir'in karısı.
Ko je Mahir? Mahir je Feridin muž. Ko je Feride? Feride je Mahirova žena.
koca - muž, suprug
karı - žena, supruga
Umesto koca i karı može da se kaže eş (supružnik)
Mahir'in eşi, Feride'nin eşi
3. Dativ Kime? Nereye?
Označava kretanje ka nečemu, nekome. Pitanja: kome, ka kome, ka čemu, gde ideš...
a ı o u e i ö ü ← poslednji samoglasnik u reči na koju se dodaje sufiks
a e
İstanbul
Yarın İstanbul'a gidiyorum. Sutra idem u Istanbul.
ev
Hasan eve gidiyor. Hasan ide kući.
Türkiye
Türkiye'ye gidiyorum. Idem u Tursku.
Kada se reč završava samoglasnikom, pre sufiksa za dativ se ubacuje slovo y (dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga).
gitmek-ići, ne može da se kaže gitiyor, gitiyorum.
na, ne, kada se prisvojni sufiks završava samoglasnikom pre sufiksa za dativ se ubaci slovo n.
ev-im-e ka mojoj kući
ev-in-e ka tvojoj kući
ev-i-ne ka njegovoj kući (prisvojni sufiks se završava samogasnikom)
ev-imiz-e ka našoj kući
ev-iniz-e ka vašoj kući
ev-leri-ne ka njihovoj kući (prisvojni sufiks se završava samogasnikom)
4. Akuzativ Kimi? Ne? Neyi?
Pitanja: koga, šta
kimi: za ljude i životinje
ne, neyi: za stvari i objekte
aı ei ou öü ← poslednji samoglasnik u reči na koju se dodaje sufiks
ı i u ü
ev
görmek - videti
Ne gördün? Šta si video?
Evi gördüm. Video sam kuću. (neku određenu kuću, zato ima sufiks za akuzativ)
I saw the house
Ne gördün? Šta si video?
Bir ev gördüm. Video sam kuću. (neku, bilo koju, zato nema sufiks za akuzativ)
I saw a house
Kimi gördün? Koga si videla?
Mahir'i gördüm. Videla sam Mahira.
Kada sufiks za padež dodajemo iza prisvojnih sufiksa koji se završavaju samoglasnikom (treće lice jednine i množine) pre sufiksa za padež ubacuje se slovo n.
Evini gördüm. Video sam njegovu kuću.
ev-i-ni
5. Lokativ Nere? Nerede? Kimde?
Padež za lokaciju, gde se neko, nešto nalazi. Pitanja: gde, gde je, kod koga, u čemu, na čemu...
a ı o u e i ö ü ← poslednji samoglasnik u reči na koju se dodaje sufiks
da de
okul - škola
Hasan okulda. Hasan je u školi.
Baba nerede? Gde je otac?
Baba evde. Otac je u kući.
ta te - kada se reč završava slovima f p ş ç k h s t. (Fe PaŞa ÇoK HaSTa)
Sınıfta oturuyorum. Sedim u učionici.
sınıf - učionica
nda nde, ako postoje dve imenice onda se drugoj imenici dodaje nastavak nda/nde.
Dil kursunda. Na kursu jezika.
Çocuk parkında. U dečjem parku.
6. Vokativ
Dozivanje, pozivanje, uzvik. U turskom se ne dodaju nastavci na ime.
Kada nekoga zovemo, kažemo:
Hasan gel. Hasane dođi.
Milan gel. Milane dođi.
7. Instrumental Kimle?
Pitanja: s kim, s čim...
a ı o u e i ö ü ← poslednji samoglasnik u reči na koju se dodaje sufiks
la le
Hasan Tarkanla konuşuyor. Hasan razgovara sa Tarkanom.
Hasan Ayşe'yle konuşuyor. Hasan razgovara sa Ajše.
Ayşe, završava se samoglasnikom pa se ubacuje y ispred sufiksa.
Umesto sufiksa la le može da se upotrebi reč ile - sa.
Hasan ile Ayşe tv seyrediyor. Hasan gleda tv sa Ajše.
8. Ablativ Kimden? Nereden? (u govornom jeziku nerden)
Pitanja: od koga, odakle, od kada.... iz čega, kroz šta...
a ı o u e i ö ü ← poslednji samoglasnik u reči na koju se dodaje sufiks
dan den
Okuldan çıktım. Izašao sam iz škole. (çıkmak - izaći)
Hasan evden çıktı. Hasan je izašao iz kuće.
Ayşe Türkiye'den geliyor. Ajše dolazi iz Turske. (gelmek - doći)
Tren tünelden geçiyor. Voz prolazi kroz tunel. (geçmek - prolaziti)
tan ten - kada se reč završava slovima f p ş ç k h s t.
Sınıftan çıktım.
Izašao sam iz učionice. (sınıf - učionica)
ndan nden, dodaju se iza prisvojnih sufiksa koji se završavaju samoglasnikom (treće lice jednine i množine).
evinden - iz njegove kuće
ev-i-nden
beri
dan, den, tan, ten + beri = od
Sabahtan beri yağmur yağıyor. Od jutros pada kiša.
Lične zamenice se menjaju po padežima.
ben benim bana beni bende benimle benden
ja moj meni mene kod mene sa mnom od mene
bende, ben de
Ne treba ih mešati, kada se piše odvojeno značenje je drugačije. ben de: i ja, takođe
Telefon nerede? Gde je telefon.
Bende. Kod mene.
Mutluyum. Srećan sam.
Ben de. I ja.
Seni seviyorum. Volim te.
Senden nefret ediyorum. Mrzim te.
Ako je volim te - seni seviyorum, za očekivati je da je mrzim te - seni nefret ediyorum.
Ali, nije tako. U turskom se u ovom slučaju koristi ablativ. Ne može da se kaže: seni nefret ediyorum.
Pazartesi'den nefret ediyorum. Mrzim ponedeljak.
İsmin halleri - padeži
isim - imenica
hal - stanje
nom: Yalın hali ev (eksiz-bez sufiksa, ek-sufiks)
dat: Yönelme hali eve
aku: Belirtme hali evi
lok: Bulunma hali evde
abl: Ayrılma/çıkış hali evden
Padeži genitiv i instrumental se u turskom jeziku ne smatraju padežima.
Thursday, May 9, 2019
Prisvojne zamenice u turskom jeziku
eng: Personal possessive pronouns
Senin adın ne?
Benim adım Sedef.
Svako upoznavanje počinje pitanjem:
Kako se zoveš? Koje je tvoje ime? What is your name?
Da bi mogli da postavimo to jednostavno pitanje, moramo da naučimo prisvojne zamenice: moj, moja, tvoj, tvoja…Sada ćemo se susresti sa nečim neobičnim u turskom jeziku.
Obratite pažnju na sledeći primer: ime-name-nombre-ad
srp: Moje ime
eng: My name
špa: Mi nombre
tur: Benim adım
U turskom jeziku imamo i prisvojnu zamenicu (benim) i prisvojni sufiks (ım).
Moje imemoje.
Zašto je to tako…pa, eto, tako je…drugačiji je jezik i moramo da prihvatimo ovu neobičnost.
U govoru benim može da se izostavi, dovoljno je reći adım, jer se po sufiksu (ım) vidi čije je ime.
Potpun oblik koristimo kada želimo da naglasimo nešto, u stilu:
O benim annem!
Ona je MOJA majka!
Prisvojni sufiksi
Postoje dve vrste sufiksa zavisno od toga kojim slovom se završava reč na koju ih dodajemo.
aı ei ou öü ← poslednji samoglasnik u reči na koju dodajemo prisvojni sufiks
a) reč se završava suglasnikom b) reč se završava samoglasnikom
Primer za prvu kolonu iz tabele (aı) Primer za drugu kolonu iz tabele (ei)
arkadaş – drug anne – majka
Benim arkadaşım Moj drug Benim annem Moja majka
Senin arkadaşın Tvoj drug Senin annen Tvoja majka
Onun arkadaşı Njegov, njen drug Onun annesi Njegova, njena majka
Bizim arkadaşımız Naš drug Bizim annemiz Naša majka
Sizin arkadaşınız Vaš drug Sizin anneniz Vaša majka
Onların arkadaşları Njihov drug Onların anneleri Njihova majka
Sen benim arkadaş-ım–sın Sen benim anne-m–sin
ti moj drug moj si ti moja majka moja si
Arkadaşımsın Annemsın
Ti si moj drug Ti si moja majka
Sen i benim mogu da se izbace jer se po sufiksima koji su zalepljeni za arkadaş i anne vidi o kojim licima se radi. I eto turskog skraćivanja rečenica upotrebom sufiksa!
______________________________________
Negacija
Gradi se isto kao i kod ličnih zamenica. Na kraju rečenice se doda reč değil na koju su zalepljeni lični sufiksi (ei kolona). Uvek se koriste sufiksi iz te kolone zato što je u reči değil poslednji samoglasnik i.
Ben senin arkadaşın değilim. Ja nisam tvoj drug.
Sen benim arkadaşım değilsin. Ti nisi moj drug.
O benim arkadaşım değil. On nije moj drug.
Ben senin annen değilim. Ja nisam tvoja majka.
Sen benim annem değilsin. Ti nisi moja majka.
O benim annem değil. Ona nije moja majka.
______________________________________
Upitni oblik
Gradi se isto kao i kod ličnih zamenica, koristimo mı mi mu mü = da li
mı mi mu mü + lični sufiksi
aı ei ou öü
Ben senin arkadaşın mıyım? Da li sam ja tvoj drug?
Sen benim arkadaşım mısın? Da li si ti moj drug?
O senin arkadaşın mı? Da li je on tvoj drug?
Ben senin annen miyim? Da li sam ja tvoja majka?
Sen benim annem misin? Da li si ti moja majka?
O benim annem mi? Da li je ona moja majka?
____________________________________
Prisvojni sufiksi – İyelik ekleri, Sahiplik ekleri (oba naziva se koriste)
iyelik, sahiplik – svojina, vlasništvo eng: possession
sahip – vlasnik
Senin adın ne?
Benim adım Sedef.
Svako upoznavanje počinje pitanjem:
Kako se zoveš? Koje je tvoje ime? What is your name?
Da bi mogli da postavimo to jednostavno pitanje, moramo da naučimo prisvojne zamenice: moj, moja, tvoj, tvoja…Sada ćemo se susresti sa nečim neobičnim u turskom jeziku.
Obratite pažnju na sledeći primer: ime-name-nombre-ad
srp: Moje ime
eng: My name
špa: Mi nombre
tur: Benim adım
U turskom jeziku imamo i prisvojnu zamenicu (benim) i prisvojni sufiks (ım).
Moje imemoje.
Zašto je to tako…pa, eto, tako je…drugačiji je jezik i moramo da prihvatimo ovu neobičnost.
U govoru benim može da se izostavi, dovoljno je reći adım, jer se po sufiksu (ım) vidi čije je ime.
Potpun oblik koristimo kada želimo da naglasimo nešto, u stilu:
O benim annem!
Ona je MOJA majka!
Prisvojni sufiksi
Postoje dve vrste sufiksa zavisno od toga kojim slovom se završava reč na koju ih dodajemo.
aı ei ou öü ← poslednji samoglasnik u reči na koju dodajemo prisvojni sufiks
a) reč se završava suglasnikom b) reč se završava samoglasnikom
Primer za prvu kolonu iz tabele (aı) Primer za drugu kolonu iz tabele (ei)
arkadaş – drug anne – majka
Benim arkadaşım Moj drug Benim annem Moja majka
Senin arkadaşın Tvoj drug Senin annen Tvoja majka
Onun arkadaşı Njegov, njen drug Onun annesi Njegova, njena majka
Bizim arkadaşımız Naš drug Bizim annemiz Naša majka
Sizin arkadaşınız Vaš drug Sizin anneniz Vaša majka
Onların arkadaşları Njihov drug Onların anneleri Njihova majka
Sen benim arkadaş-ım–sın Sen benim anne-m–sin
ti moj drug moj si ti moja majka moja si
Arkadaşımsın Annemsın
Ti si moj drug Ti si moja majka
Sen i benim mogu da se izbace jer se po sufiksima koji su zalepljeni za arkadaş i anne vidi o kojim licima se radi. I eto turskog skraćivanja rečenica upotrebom sufiksa!
______________________________________
Negacija
Gradi se isto kao i kod ličnih zamenica. Na kraju rečenice se doda reč değil na koju su zalepljeni lični sufiksi (ei kolona). Uvek se koriste sufiksi iz te kolone zato što je u reči değil poslednji samoglasnik i.
Ben senin arkadaşın değilim. Ja nisam tvoj drug.
Sen benim arkadaşım değilsin. Ti nisi moj drug.
O benim arkadaşım değil. On nije moj drug.
Ben senin annen değilim. Ja nisam tvoja majka.
Sen benim annem değilsin. Ti nisi moja majka.
O benim annem değil. Ona nije moja majka.
______________________________________
Upitni oblik
Gradi se isto kao i kod ličnih zamenica, koristimo mı mi mu mü = da li
mı mi mu mü + lični sufiksi
aı ei ou öü
Ben senin arkadaşın mıyım? Da li sam ja tvoj drug?
Sen benim arkadaşım mısın? Da li si ti moj drug?
O senin arkadaşın mı? Da li je on tvoj drug?
Ben senin annen miyim? Da li sam ja tvoja majka?
Sen benim annem misin? Da li si ti moja majka?
O benim annem mi? Da li je ona moja majka?
____________________________________
Prisvojni sufiksi – İyelik ekleri, Sahiplik ekleri (oba naziva se koriste)
iyelik, sahiplik – svojina, vlasništvo eng: possession
sahip – vlasnik
Wednesday, May 8, 2019
Lične zamenice u turskom jeziku
eng: Personal pronouns
Lične zamenice – Şahıs zamirleri
şahıs – lice, osoba
zamir – zamenica
Jednina: Tekil şahıslar: ben, sen, o
Množina: Çoğul şahıslar: biz, siz, onlar
U našem jeziku se kaže: Ja sam advokat.
U turskom se kaže: Ja advokatsam.
Znači, sam ide iza imenice, zalepljeno je za imenicu kao sufiks (nastavak).
U našem jeziku se uvek kaže sam, nebitno je koja imenica/pridev dolazi posle.
Ja sam advokat, Ja sam učitelj, Ja sam doktor, Ja sam srećan.
U turskom jeziku to nije tako. Zavisno od reči na koju će se zalepiti, sam ima različit oblik.
Lični sufiksi–Şahıs ekleri
ek – sufiks
Glagol olmak – biti eng: to be
Tabela ličnih sufiksa (sam, si, je, smo, ste, su)
aı ei ou öü ← poslednji samoglasnik u reči na koju dodajemo sufikse iz tabele
U govornom jeziku treće lice jednine uglavnom nema sufiks. Kada se jezik uči u školi i na fakultetu, uči se sa sufiksima. Sufiksi za treće lice jednine su: dır dir dur dür.
Da bi znali koji sufiks treba da upotrebite, gledate koji je poslednji samoglasnik u reči na koju dadajete lični sufiks.
Primeri za sve četiri kolone kada se imenica/pridev završava suglasnikom.
advokat, učitelj, doktor, vozač
Ben avukatım. Ja sam advokat.
Ben, sen, o…mogu da se izostave zato što se po sufiksu koji je zalepljen za imenicu ili pridev, vidi o kojem licu je reč.
Napomena: avukat nije turska reč pa za nju ne važi pravilo po kojem slovo t postaje d kada je ispred sufiksa koji počinje samoglasnikom.
Primeri za sve četiri kolone kada se imenica/pridev završava samoglasnikom.
otac, majka, srećan, loš
U ovom slučaju dolazi do male promene u prvom licu jednine i množine (ben, biz).
Ispred sufiksa dodajemo slovo y. Zašto?
Zato što dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga.
(ben,biz imaju sufikse koji počinju samoglasnikom).
Ben babayım Ja sam otac
Biz babayız Mi smo očevi
Ben anneyim Ja sam majka
Biz anneyiz Mi smo majke
____________________________________________
Negacija
Za negaciju se koristi reč değil. Na nju se lepe lični sufiksi.
Uvek se koriste sufiksi iz kolone ei zbog poslednjeg samoglasnika u reči değil.
imenica, pridev ….. değil + lični sufiksi (ei kolona)
Ben avukat değilim Ja nisam advokat
Sen avukat değilsin Ti nisi advokat
O avukat değil On,ona nije advokat
Biz avukat değiliz Mi nismo advokati
Siz avukat değilsiniz Vi niste advokati (Vi niste advokat, persiranje)
Onlar avukat değiller Oni nisu advokati
Nema potrebe da se naglašava Ben,Sen… i u srpskom je dovoljno reći: Nisam advokat.
Dakle, može samo da se kaže: Avukat değilim.
Na imenicu, pridev se ne stavlja nastavak za množinu lar, ler.
Ne može da se kaže: Biz avukatlar değiliz.
_____________________________________________
Upitni oblik
Za upitni oblik se koristi da li. Kod nas je da li na početku rečenice, u turskom je na kraju.
Da li ima četiri oblika: mı mi mu mü – na njih se lepe lični sufiksi (u skladu sa vokalnom harmonijom).
Da bi znali koje da li ćemo upotrebiti gledamo koji je poslednji samoglasnik u prethodnoj reči.
imenica, pridev ….. mı mi mu mü + lični sufiksi
aı ei ou öü
Ben avukat mıyım? Da li sam ja advokat?
Sen avukat mısın? Da li si ti advokat?
O avukat mı? Da li je on advokat?
Biz avukat mıyız? Da li smo mi advokati?
Siz avukat mısınız? Da li ste vi advokat? (Da li ste Vi advokat, persiranje)
Onlar avukatlar mı? Da li su oni advokati?
Onlar: nastavci, lar, ler, idu uz imenicu, pridev.
U prvom licu jednine i množine lični sufiksi počinju samoglasnikom pa se umeće slovo y.
Evo još jednog primera u sva tri oblika.
öğretmen – učitelj, nastavnik
____________________________________________
Za lične zamenice koristi se i naziv: Kişi zamirleri.
Lični sufiksi se onda zovu Kişi ekler.
Lične zamenice – Şahıs zamirleri
şahıs – lice, osoba
zamir – zamenica
Jednina: Tekil şahıslar: ben, sen, o
Množina: Çoğul şahıslar: biz, siz, onlar
U našem jeziku se kaže: Ja sam advokat.
U turskom se kaže: Ja advokatsam.
Znači, sam ide iza imenice, zalepljeno je za imenicu kao sufiks (nastavak).
U našem jeziku se uvek kaže sam, nebitno je koja imenica/pridev dolazi posle.
Ja sam advokat, Ja sam učitelj, Ja sam doktor, Ja sam srećan.
U turskom jeziku to nije tako. Zavisno od reči na koju će se zalepiti, sam ima različit oblik.
Lični sufiksi–Şahıs ekleri
ek – sufiks
Glagol olmak – biti eng: to be
Tabela ličnih sufiksa (sam, si, je, smo, ste, su)
aı ei ou öü ← poslednji samoglasnik u reči na koju dodajemo sufikse iz tabele
U govornom jeziku treće lice jednine uglavnom nema sufiks. Kada se jezik uči u školi i na fakultetu, uči se sa sufiksima. Sufiksi za treće lice jednine su: dır dir dur dür.
Da bi znali koji sufiks treba da upotrebite, gledate koji je poslednji samoglasnik u reči na koju dadajete lični sufiks.
Primeri za sve četiri kolone kada se imenica/pridev završava suglasnikom.
advokat, učitelj, doktor, vozač
Ben avukatım. Ja sam advokat.
Ben, sen, o…mogu da se izostave zato što se po sufiksu koji je zalepljen za imenicu ili pridev, vidi o kojem licu je reč.
Napomena: avukat nije turska reč pa za nju ne važi pravilo po kojem slovo t postaje d kada je ispred sufiksa koji počinje samoglasnikom.
Primeri za sve četiri kolone kada se imenica/pridev završava samoglasnikom.
otac, majka, srećan, loš
U ovom slučaju dolazi do male promene u prvom licu jednine i množine (ben, biz).
Ispred sufiksa dodajemo slovo y. Zašto?
Zato što dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga.
(ben,biz imaju sufikse koji počinju samoglasnikom).
Ben babayım Ja sam otac
Biz babayız Mi smo očevi
Ben anneyim Ja sam majka
Biz anneyiz Mi smo majke
____________________________________________
Negacija
Za negaciju se koristi reč değil. Na nju se lepe lični sufiksi.
Uvek se koriste sufiksi iz kolone ei zbog poslednjeg samoglasnika u reči değil.
imenica, pridev ….. değil + lični sufiksi (ei kolona)
Ben avukat değilim Ja nisam advokat
Sen avukat değilsin Ti nisi advokat
O avukat değil On,ona nije advokat
Biz avukat değiliz Mi nismo advokati
Siz avukat değilsiniz Vi niste advokati (Vi niste advokat, persiranje)
Onlar avukat değiller Oni nisu advokati
Nema potrebe da se naglašava Ben,Sen… i u srpskom je dovoljno reći: Nisam advokat.
Dakle, može samo da se kaže: Avukat değilim.
Na imenicu, pridev se ne stavlja nastavak za množinu lar, ler.
Ne može da se kaže: Biz avukatlar değiliz.
_____________________________________________
Upitni oblik
Za upitni oblik se koristi da li. Kod nas je da li na početku rečenice, u turskom je na kraju.
Da li ima četiri oblika: mı mi mu mü – na njih se lepe lični sufiksi (u skladu sa vokalnom harmonijom).
Da bi znali koje da li ćemo upotrebiti gledamo koji je poslednji samoglasnik u prethodnoj reči.
imenica, pridev ….. mı mi mu mü + lični sufiksi
aı ei ou öü
Ben avukat mıyım? Da li sam ja advokat?
Sen avukat mısın? Da li si ti advokat?
O avukat mı? Da li je on advokat?
Biz avukat mıyız? Da li smo mi advokati?
Siz avukat mısınız? Da li ste vi advokat? (Da li ste Vi advokat, persiranje)
Onlar avukatlar mı? Da li su oni advokati?
Onlar: nastavci, lar, ler, idu uz imenicu, pridev.
U prvom licu jednine i množine lični sufiksi počinju samoglasnikom pa se umeće slovo y.
Evo još jednog primera u sva tri oblika.
öğretmen – učitelj, nastavnik
____________________________________________
Za lične zamenice koristi se i naziv: Kişi zamirleri.
Lični sufiksi se onda zovu Kişi ekler.