Lične zamenice – Şahıs zamirleri
şahıs – lice, osoba
zamir – zamenica
Jednina: Tekil şahıslar: ben, sen, o
Množina: Çoğul şahıslar: biz, siz, onlar
U našem jeziku se kaže: Ja sam advokat.
U turskom se kaže: Ja advokatsam.
Znači, sam ide iza imenice, zalepljeno je za imenicu kao sufiks (nastavak).
U našem jeziku se uvek kaže sam, nebitno je koja imenica/pridev dolazi posle.
Ja sam advokat, Ja sam učitelj, Ja sam doktor, Ja sam srećan.
U turskom jeziku to nije tako. Zavisno od reči na koju će se zalepiti, sam ima različit oblik.
Lični sufiksi–Şahıs ekleri
ek – sufiks
Glagol olmak – biti eng: to be
Tabela ličnih sufiksa (sam, si, je, smo, ste, su)
aı ei ou öü ← poslednji samoglasnik u reči na koju dodajemo sufikse iz tabele
U govornom jeziku treće lice jednine uglavnom nema sufiks. Kada se jezik uči u školi i na fakultetu, uči se sa sufiksima. Sufiksi za treće lice jednine su: dır dir dur dür.
Da bi znali koji sufiks treba da upotrebite, gledate koji je poslednji samoglasnik u reči na koju dadajete lični sufiks.
Primeri za sve četiri kolone kada se imenica/pridev završava suglasnikom.
advokat, učitelj, doktor, vozač
Ben avukatım. Ja sam advokat.
Ben, sen, o…mogu da se izostave zato što se po sufiksu koji je zalepljen za imenicu ili pridev, vidi o kojem licu je reč.
Napomena: avukat nije turska reč pa za nju ne važi pravilo po kojem slovo t postaje d kada je ispred sufiksa koji počinje samoglasnikom.
Primeri za sve četiri kolone kada se imenica/pridev završava samoglasnikom.
otac, majka, srećan, loš
U ovom slučaju dolazi do male promene u prvom licu jednine i množine (ben, biz).
Ispred sufiksa dodajemo slovo y. Zašto?
Zato što dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga.
(ben,biz imaju sufikse koji počinju samoglasnikom).
Ben babayım Ja sam otac
Biz babayız Mi smo očevi
Ben anneyim Ja sam majka
Biz anneyiz Mi smo majke
____________________________________________
Negacija
Za negaciju se koristi reč değil. Na nju se lepe lični sufiksi.
Uvek se koriste sufiksi iz kolone ei zbog poslednjeg samoglasnika u reči değil.
imenica, pridev ….. değil + lični sufiksi (ei kolona)
Ben avukat değilim Ja nisam advokat
Sen avukat değilsin Ti nisi advokat
O avukat değil On,ona nije advokat
Biz avukat değiliz Mi nismo advokati
Siz avukat değilsiniz Vi niste advokati (Vi niste advokat, persiranje)
Onlar avukat değiller Oni nisu advokati
Nema potrebe da se naglašava Ben,Sen… i u srpskom je dovoljno reći: Nisam advokat.
Dakle, može samo da se kaže: Avukat değilim.
Na imenicu, pridev se ne stavlja nastavak za množinu lar, ler.
Ne može da se kaže: Biz avukatlar değiliz.
_____________________________________________
Upitni oblik
Za upitni oblik se koristi da li. Kod nas je da li na početku rečenice, u turskom je na kraju.
Da li ima četiri oblika: mı mi mu mü – na njih se lepe lični sufiksi (u skladu sa vokalnom harmonijom).
Da bi znali koje da li ćemo upotrebiti gledamo koji je poslednji samoglasnik u prethodnoj reči.
imenica, pridev ….. mı mi mu mü + lični sufiksi
aı ei ou öü
Ben avukat mıyım? Da li sam ja advokat?
Sen avukat mısın? Da li si ti advokat?
O avukat mı? Da li je on advokat?
Biz avukat mıyız? Da li smo mi advokati?
Siz avukat mısınız? Da li ste vi advokat? (Da li ste Vi advokat, persiranje)
Onlar avukatlar mı? Da li su oni advokati?
Onlar: nastavci, lar, ler, idu uz imenicu, pridev.
U prvom licu jednine i množine lični sufiksi počinju samoglasnikom pa se umeće slovo y.
Evo još jednog primera u sva tri oblika.
öğretmen – učitelj, nastavnik
____________________________________________
Za lične zamenice koristi se i naziv: Kişi zamirleri.
Lični sufiksi se onda zovu Kişi ekler.
No comments:
Post a Comment