Svakodnevni govor

Pozdravi        
Selam              Zdravo, Pozdrav
Merhaba          Zdravo
Günaydın        Dobro jutro
İyi günler         Dobar dan
İyi akşamlar     Dobro veče
İyi geceler        Laku noć

Razlika između selam i merhaba:
Kada dođemo negde, vidimo nekoga, možemo da kažemo i selam i merhaba.
Ali, ako pozdravljamo nekoga tada koristimo reč selam:
Hasan’a selam söyle.
Pozdravi Hasana.

Napomena:
İyi günler može da se kaže i na rastanku, tada ima značenje: Želim ti lep dan. Have a nice day


Hoş geldiniz         Dobrodošli (množina i persiranje)
Hoş geldin            Dobro došao
Hoş bulduk           Bolje vas našli, Bolje te našli
Hoş buldum          Bolje vas našao, Bolje te našao (ređe se koristi)


Logično je da se na pozdrav Hoş geldin odgovori sa Hoş buldum, ipak, običaj je da se koristi množina i kada je osoba negde došla sama a ne u društvu.


Hoşça kal, hoşça kalın  Doviđenja, kaže onaj koji odlazi (kalın-množina i persiranje)
Güle güle    Doviđenja, kaže onaj koji ostaje
Görüşürüz, Görüşmek üzere  Vidimo se

 

Zahvaljivanje

teşekkür etmek – zahvaliti se
Teşekkürler                  Hvala  (obično hvala, u prodavnici, na ulici…)
Teşekkür ederim         Hvala Vam (malo ozbiljnije hvala...)   Ovo je Geniş zaman
Çok teşekkürler           Puno hvala
Çok teşekkür ederim  Puno hvala


Odgovor:
Rıca ederim     Nema na čemu
Bir şey değil     Nema na čemu

Sağ ol, Sağ olun, Sağ olunuz    Hvala (ovo je malo prisnije zahvaljivanje)
Bukvalni prevod: Budi zdrav.
sağlık – zdravlje
olmak – biti (ol – budi, imperativ)

Odgovor:
Sen de sağ ol, Siz de sağ olun (ili samo kratko: sen de, siz de)


Postavljanje pitanja
soru sormak – pitati
soru – pitanje
 

Ne?                             Šta? 

Neden, Niçin, Niye?    Zašto, Zbog čega?

Kim?                           Ko?
Hangi?                        Koji?
Ne zaman?                 Kada?
Nerede?                      Gde?
Ne kadar? Kaç?          Koliko?
Nasıl?                          Kako? 

İyi günler. Nasılsınız?
İyiyim, teşekkür ederim. Siz nasılsınız?
Ben de iyiyim, teşekkürler.

Dobar dan. Kako ste?
Dobro sam, hvala. Kako ste Vi?
I ja sam dobro, hvala.



Čestitke, želje, pohvale

Kolay gelsin   Srećan rad
Bukvalni prevod: Neka bude lako. Vidite nekoga da nešto radi pa mu poželite srećan rad.

Geçmiş olsun  Želim ti brzo ozdravljenje, brz oporavak    get well soon
Bukvalni prevod: Neka prođe.
Ovo kažemo nekome ko se razboleo, pao pa slomio ruku, generalno, kada se nekome nešto loše desilo, kada mu nije dobro.

Hayırlı olsun, Hayırlı uğurlu olsun  Neka je sa srećom, Neka ti bude od koristi
Neko je započeo neki posao, otvorio svoju radnju, kupio nešto novo, npr. kola, televizor, nešto od odeće, obuće.
U tim situacijama može da se kaže i: Güle güle kullan (kullanın)
Ako se odnosi na odeću, obuću, to bi bilo kao naše: U zdravlju da nosiš.

Gözün aydın, gözünüz aydın   Neka je sa srećom
Bukvalni prevod: neka ti sijaju oči. Kada se nekome ostvarilo nešto što je čekao izvesno vreme, na primer, žena se porodila, sin se vratio iz vojske…

Aferin (sana) Bravo, Svaka ti čast (obično se govori deci)
Tebrikler, tebrik ederim  Čestitam  congratulations

Pohvala za ukusno jelo
Eline sağlık, ellerine sağlık   Odlično spremljeno, svaka ti čast, ruke ti se pozlatile
Elinize sağlık, ellerinize sağlık  (persiranje)
Bukvalni prevod: zdravlje za tvoje ruke
(el-ruka, eller-ruke, može da se kaže i u jednini i množini).

İyi şanslar         Srećno
İyi yolculuklar   Srećan put
İyi eğlenceler    Dobar provod
İyi tatiller           Lep odmor (ako se priča o deci, misli se na školski raspust)
 

 

Izrazi koji sadrže reč Allah

İnşallah    Daj Bože, Daće Bog
Maşallah   Svaka čast (neko lepo izgleda, ima dobro, slatko, pametno dete…)
Bismillah  Uz Božju pomoć, s Božjom voljom
Allah korusun  Sačuvaj Bože
Allah aşkına    Za ime Boga
Allah Allah      Bože Bože ( u smislu čuđenja)
Allahaısmarladık    Doviđenja (kaže onaj koji odlazi)
Allah rahatlık versin  Laku noć

Allah kavuştursun   Neko putuje, odlazi negde, onome koji ostaje kažete ovo, u smislu, da vas Bog opet spoji (oni koji su bliski: muž i žena, mladić i devojka, roditelji i deca…)

Allah nazarlardan saklasın   Da Bog sačuva od uroka

Ako vas je neko povredio, uradio nešto što vam je nanelo zlo, kažete:
Allah cezanı versin, Allah belanı versin  Neka te Bog kazni, Proklet da si

Desilo nam se nešto loše, nismo položili ispit, nismo dobili posao, pokvarila su nam se nova kola, putujemo negde a zaboravili smo pasoš…
Allah kahretsin, lanet olsun – Dođavola, prokletstvo



Rečce i veznici
evet – da
hayır – ne
tabii, tabii ki, elbette – naravno
belki – možda
sadece – samo
ve – i
ama – ali
veya, ya da – ili
eğer – ako
çünkü – zbog, zato što, jer
 

Uzvici, poštapalice, žargon

Vay be!  Auuu  eng: wow
be – bre (kao u srpskom jeziku, pojačava rečeno)

Yeter!  Dosta!
Yeter be! Dosta bre! (e, sad je stvarno dosta)  enough is enough

Hey – Hej, ej  (uzvik dozivanja)

Herif – tip, lik  (odnosi se na odraslog muškarca)
Herife bak!  Vidi lika!

kanka – najbolji drug

yani – znači, dakle
Pričate sa nekim, razmatrate da li ćete ići negde.
Meni se ne ide tamo ali ići ću ako ideš i ti.
Ja idem, dakle (znači), ideš i ti.
Ben gidiyorum, yani, sen de gidiyorsun.

şey – stvar, ali u govoru može da se koristi da se premosti pauza dok smislite šta ćete sledeće reći. Recimo, pričate na turskom pa ne možete da se setite neke reči i dok se prisećate kažete şey (ono, ovaj, šta beše, kako beše).
U serijama se to şey često čuje kada neko nešto laže pa zamuckuje pri odgovoru.



Skraćivanje reči i rečenica
Šta ima?
Ne haber?  ---->  Naber?   

Šta radiš danas?
Bugün ne yapiyorsun?  ---->  Bugün napiyorsun?
İyi akşamlar.  ---->  Yakşamlar.
 

Razno

haydi, hadi – hajde

tamam, peki – ok, u redu

doğru – tačno

yanlış – netačno

buyrun – izvolite

lütfen – molim  please

afedersiniz – oprostite, izvinite  excuse me

Yazıklar olsun sana!  Sram te bilo!

Senin ağzından çıkanı kulağın duyuyor mu? 

Je l’ ti čuješ šta govoriš, je l’ ti čuješ sebe?

Bukvalni prevod: da li tvoje uši čuju šta izlazi iz tvojih usta.